Dosteli Haber Farkındalık Gazetesi
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Elif Esen, Türkiye Büyük Millet Meclisinde (TBMM) katıldığı Çocuk Hakları Alt Komisyonunda konuştu. Çocukların dijital dünyanın tehlikelerinden korunması ve onlara faydalı teknolojik alanların açık tutulması için yasal düzenlemelerin acilen hayata geçirilmesi gerektiğini vurgulayan Esen, bu kapsamda çocuk haklarını dijital çağda yeniden tanımlayan ve çocuk dostu bir dijital ortam için somut adımlar atan bir strateji önerisi sundu. Esen ayrıca konu hakkında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına soru önergesi ilettiklerini belirtti.
Dijital tehditlerin ciddiyeti artıyor
Esen, yapay zekâ ve dijital platformların hızla yaygınlaştığı bir dönemde çocukların siber zorbalık, grooming (online manipülasyon), uygunsuz içerikler ve kişisel veri ihlalleri gibi tehditlerle karşı karşıya kaldığına dikkat çekti. “Dijital ortamlar, çocuklarımız için sınırsız fırsatlar sunduğu kadar büyük riskler de barındırıyor. Bu risklere karşı yasal boşlukların giderilmesi şart”diyen Esen, özellikle çocuklara yönelik dijital etik eğitimlerin yetersizliğine vurgu yaptı.
AB ve Türkiye’deki yasal boşluklar
Esen, Avrupa Birliği’nin 2021 tarihli Çocuk Hakları Strateji Belgesi’nden ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi’nde belirlenen hedeflerden yola çıkarak şu hususları dile getirdi:
- Dijital ortamlarda çocukların karşılaştığı siber zorbalık, sosyal mühendislik ve uygunsuz içerikler konusunda daha katı düzenlemelere ihtiyaç var.
- Çocukların kişisel verilerinin izinsiz kullanımı ve profilleme süreçleri ciddi tehdit oluşturuyor.
- Dijital etik eğitimlerin yaygınlaştırılması ve bu eğitimlerin müfredata dahil edilmesi gerekiyor.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına soru önergesi
Esen ayrıca, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 2023-2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı’ndaki Stratejik Hedef 2.6.1’e dayanarak bakanlığa soru önergesi iletti:
- Dijital ortamda çocukların zararlı içeriklerden korunmasına yönelik kontrol ve koordinasyon mekanizmasının oluşturulması planlanmakta mıdır?
- Çocuk dostu görsel, işitsel ve yazılı yayın ilkelerinin geliştirilmesi ve uygulanması konusunda bir strateji var mıdır?
- Dijital ortamda çocukların karşılaştığı siber zorbalık, zararlı içerik, kişisel verilerin kötüye kullanımı ve bağımlılık gibi sorunlara karşı farkındalık oluşturma ve eğitim faaliyetleri yürütülmekte midir? Bu kapsamda hangi projeler devreye alınmıştır?
- Sosyal medya platformları ve teknoloji şirketleriyle, çocukların dijital haklarını korumaya yönelik bir iş birliği yapılmakta mıdır? Bu iş birliğinin kapsamı ve sonuçları nelerdir?
- Dijital ortamda çocukların güvende olmalarını sağlamak için ulusal düzeyde bir strateji veya eylem planı bulunmakta mıdır? Ana hedefleri nelerdir?
- Çocukların dijital ortamda maruz kalabileceği riskleri önlemek ve ailelere rehberlik etmek amacıyla Bakanlık bünyesinde bir yardım hattı veya dijital destek platformu kurulmuş mudur?
Çözüm Önerileri: Çocuk Dostu Bir Dijital Gelecek
Esen’in sunduğu çözüm önerileri şu şekilde:
- Çocuk Dijital Hakları Yasası: Çocukların dijital ortamdaki verilerinin toplanması ve işlenmesini sıkı kurallara bağlayan bir yasanın çıkarılması.
- Algoritmik Şeffaflık Yasaları: Platformların kullanıcı profilleme süreçlerinin denetlenmesi.
- Dijital Okuryazarlık Eğitimi: Milli Eğitim Bakanlığı ile iş birliği yapılarak dijital etik ve davranış eğitimlerinin yaygınlaştırılması.
- Ebeveyn Kontrol Araçları: Standart hale getirilmesi ve çocuklara özel ekran sürelerini yöneten yazılımların yaygınlaştırılması.
- Cezai Yaptırımlar: Sosyal mühendislik ve siber zorbalığa yönelik cezai yaptırımların artırılması.
- Uluslararası İş Birliği: Sınırları aşan dijital tehditlerle başa çıkmak için küresel ve uluslararası düzenleyici mekanizmaların oluşturulması.
Esen, çocukların dijital ortamlarda maruz kaldığı tehditlerin giderilmesi için devlet kurumları, özel sektör ve sivil toplum arasında koordinasyonun artması gerektiğini belirtti. “Dijital düzende çocuk haklarını korumak sadece bir zorunluluk değil, toplumsal bir sorumluluk” dedi.
